14 Şubat 2011 Pazartesi

MİMAR SİNAN'DAN SAN FRANCISCO'YA ARMAĞAN

Birbirinden binlerce kilometre uzaklıktaki iki kent San Francisco ve Büyükçekmece'nin simgeleri ortak... Büyükçekmece Köprüsü 16. yüzyılda inşa edildi, Golden Gate ise 20. yüzyılda... İki köprüyü bir yazıda geçirmemin nedeni dört yüzyıl farkla ikisinin de aynı teknikle inşa edilmeleri... Haydi buyrun buradan okuyun!





1937 yılında San Francisco Körfezi’nin girişine yapılan Golden Gate Köprüsü bitirildiğinde, birçok konuda dünyada parmakla gösterilen projelerden biri oldu. Bunlardan bir tanesi de sualtında kapladığı temel alanı en geniş yapı olmasıydı. Asma köprünün iki ayağı da denizin içindeydi. Bu ayakları inşa etmek için inanılmaz bir akıntıya sahip körfeze içi boş silindirik bir adacık yerleştirdiler. Sonra bu silindirlerin içindeki deniz suyunu boşaltarak beton enjekte ettiler ve köprüyü bu sağlam temeller üstünde yükselttiler. Bu teknik, yüzyıllar öncesinde de denenen fakat hiç bu kadar devasa boyutta uygulanmayan bir teknikti.

Bu tekniğin en güzel uygulamalarından birini, Golden Gate Köprüsü’nden yaklaşık dört yüzyıl önce yapılan, İstanbul’a 35 kilometre uzaklıktaki Büyükçekmece Köprüsü’nde görmek mümkün. Büyükçekmece Gölü’nün Marmara Denizi’yle kavuştuğu ağızda Kanuni Sultan Süleyman’ın Mimar Sinan’a yaptırdığı, Osmanlı Dönemi’nin en görkemli köprüsü, göl üstündeki üç yapay adacığa oturan dört köprüden oluşuyor. Bu özelliğinden dolayı “Dört Kardeşler Köprüsü” ismiyle de tanınıyor.



Kanuni ve Sinan

Aslında köprü askeri amaçlarla yapılıyor. Osmanlı Ordusu, Kanuni Sultan Süleyman’ın önderliğinde Balkan Seferi’ne çıkarken Büyükçekmece’de mola veriyor ve daha önceden burada yapılmış olan köprünün yıkılmış olduğunu görüyor. Kanuni, Mimar Sinan’ı çağırarak bu konudaki fikrini soruyor. Sinan, köprünün yer seçiminin yanlış yapılarak, akıntının en yoğun olduğu yere inşa edildiğini, dolayısıyla yıkıldığını anlatıyor Kanuni’ye.

Bunun üzerine doğru yere, sağlam bir köprü yapılması için emir veriliyor. Bu sırada ordu, Zigetvar’a doğru yola çıkıyor. Kanuni’nin ölüm haberi geliyor. Köprü inşaatına, Kanuni’nin oğlu II. Selim tarafından devam ettiriliyor. Büyükçekmece Köprüsü iki yıl iki ay yirmi iki günde bitiriliyor. Akıntıdan etkilenmemesi için gölün içine çok sağlam temeller atılıyor, su seviyesine büyük selyaranlar inşa ediliyor. Köprünün yapımı için 109 yük ve 23.852 akçe harcanıyor.

Mimar Sinan, köprüyü en çok sevdiğim eserlerimden biri diye tanımlıyor ve gökyüzündeki samanyoluna benzetiyor. İlginç bir bilgi, Mimar Sinan’ın yüzlerce eseri arasında ismini kitabesine yazdırdığı tek eser Büyükçekmece Köprüsü.


Hiç yorum yok: